ຮີດ 12:
ຄຳວ່າຮີດ ມີຄວາມໝາຍວ່າ ຂະໜົບທຳນຽມປະເພນີທີ່ເຄີຍປະຕິບັດສືບຕໍ່ກັນມາ ໃນແຕ່ລະເດືອນໃນຮອບປີໜຶ່ງ (12 ເດືອນ):
- ເດືອນຈຽງ- ບຸນເຂົ້າກຳ
- ເດືອນຍີ່-ບຸນຄູນລານເຂົ້າ
- ເດືອນສາມ-ບຸນເຂົ້າຈີ່
- ເດືອນສີ່-ບຸນພະເວດ (ບຸນມະຫາຊາດ)
- ເດືອນຫ້າ-ບຸນປີໃໝ່
- ເດືອນຫົກ-ບຸນບັ້ງໄຟ
- ເດືອນເຈັດ-ບຸນບູຊາມະເຫສັກຫຼັກເມືອງ (ບຸນເປີກຊຳຮະ)
- ເດືອນແປດ-ບຸນເຂົ້າວັດສາ (ພັນສາ)
- ເດືອນເກົ້າ-ບຸນຫໍ່ເຂົ້າປະດັບດິນ
- ເດືອນສິບ-ບຸນເຂົ້າສະຫຼາກ (ເຂົ້າສາກ)
- ເດືອນສິບເອັດ-ບຸນອອກວັດສາປະວໍລະນາ (ປະວາລະນາ)
- ເດືອນສິບສອງ-ບຸນກະຖິນ(ກັນຖິນ) ແລະ ບຸນໄຫວ້ທາດ
ຄອງສິບສີ່
ຄຳວ່າຄອງມີຄວາມໝາຍວ່າ ແບບ, ແບບຢ່າງ, ທາງ, ຄອງບູຮານ, ຄອງໂລກ, ຄອງທຳ. ໂດຍຄົນລາວທົ່ວໄປໃນສະໄໝບູຮານປະພຶດປະຕິບັດຢູ່ເປັນປະຈຳຕໍ່ຄອບຄົວ, ຊາວບ້ານ ແລະ ສາສະໜາ ເຊິ່ງມັນຄຽງຄູ່ກັບ ຮີດສິບສອງ. ຄອງສິບ 14 ມີດັ່ງນີ້:
- ເມື່ອພືດໂພດເຂົ້າກ້າ ໝາກໄມ້ເປັນຮວງ, ເປັນໝາກ ຕົນຢ່າຟ້າວກິນກ່ອນ, ໃຫ້ເອົາໄປທານແກ່ຜູ້ມີສິນ ສາກ່ອນ ແລ້ວຕົນຈິ່ງກິນພາຍລຸນ.
- ຢ່າໂລບລ່າຍຕາຊັງ, ຢ່າຈ່າຍເງິນແດງ ແປງເງິນຄ້ວາງ ແລະ ກ່າວຄຳຫຍາບຊ້າກ້າແຂງຕໍ່ກັນ.
- ໃຫ້ພາກັນເຮັດຮົ້ວເຮັດດ້າຍອ້ອມວັດ, ອ້ອມເຮືອນອ້ອມບ້ານ ແລ້ວປູກຫໍບູຊາເທວະດາໄວ້ສີ່ແຈອ້ອມເຮືອນ.
- ກ່ອນຈະຂຶ້ນເຮືອນໃຫ້ເອົານ້ຳລ້າງຕີນທັງສອງເບື້ອງສາກ່ອນ.
- ຮອດວັນສິນເຈັດ, ສິນແປດ, ສິນສິບສີ່, ສິນສິບຫ້າຄ່ຳ ໃຫ້ສົມມາກ້ອນເສົ້າ, ແມ່ຄີໄຟ, ຂັ້ນໄດ, ປະຕູເຮືອນທີ່ຕົນຢູ່ອາໄສ.
- ເມື່ອຈະເຂົ້າໄປບ່ອນນອນໃຫ້ເອົານ້ຳລ້າງຕີນສາມີແຫ່ງຕົນສາກ່ອນ.
- ຮອດມື້ວັນສິນໃຫ້ເອົາດອກໄມ້, ທູບທຽນສົມມາ ສາມີ, ພໍ່ແມ່ ແລະ ເຖົ້າແກ່ລຸງຕາຂອງຕົນ. ເຖິງວັນອຸໂປສົດ (ວັນສິນໃຫ່ຍ) ໃຫ້ແຕ່ງຂັນດອກໄມ້ໄປເຄນພະສັງຂະເຈົ້າ.
- ເຖິງວັນສິນດັບ, ສິນເພັງ ໃຫ້ນິມົນພະສັງຄະເຈົ້າ ມາສູດມຸງຄູນເຮືອນ ແລະ ທຳບຸນໃສ່ບາດຖວາຍທານ (ເວົ້າງ່າຍແມ່ບຸນວັນສິນ).
- ເມື່ອພິກຂຸສົງ ມາບິນພະບາດ, ຢ່າໃຫ້ເພິ່ນຄອຍຖ້າ. ໃສ່ບາດບໍ່ໃຫ້ມືຊູນບາດ ແລະ ແຕະຕ້ອງເນື້ອກາຍເພິ່ນ. ຍາມໃສ່ບາດບໍ່ໃຫ້ຖືເກີບ, ໝວກ, ຄັນຮົ່ມ, ບໍ່ເອົາແພປົກຫົວ, ບໍ່ອ້ອມລູກຜູກດາ ແລະ ຖືຜາລາອາວຸດໃດໆ.
- ເມື່ອພິກຂຸສົງອອກຈາກເຂົ້າກຳແລ້ວ ໃຫ້ເອົາຂັນດອກໄມ້ ທູບທຽນ ແລະ ເຄືອນອັດຖະບໍລິຂານ (ເຄື່ອນສະເພາະສົງໄປຖະຫວາຍ.
- ເມື່ອເຫັນພິກຂຸສັງຂະເຈົ້າກາຍມາໃຫ້ນັ່ງລົງ ແລະ ຍໍມືໄຫວ້ ແລ້ວຈິ່ງເຈລະຈາ- ກ່າວເວົ້ານຳເພິ່ນຕາມສົມຄວນ.
- ຢ່າຍ່າງຢຽບເງົາເຈົ້າພິກຂຸ, ສາມະເນນຕົນມີສິນບໍລິສຸດທຳ.
- ຢ່າເອົາອາຫານເງື່ອນທີ່ຕົນກິນແລ້ວ ໄປທານແກ່ພະສົງເປັນອັນຂາດ. ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍບໍຄວນເອົາໄວ້ໃຫ້ສາມີແຫ່ງຕົນກິນ (ສະໄໝໃໝ່ນີ້ຜູ້ເປັນສາມີກໍຄວນປະຕິບັດຕໍ່ພັນລະຍາດັ່ງນີ້ ຈະເປັນການດີ.
- ຊາຍ-ຍິງ ຢ່າເສບສົມ ກາມະຄູນກັນໃນວັນສິນ, ມື້ເຂົ້າພັນສາ-ອອກພັນສາ ແລະ ວັນມະຫາສົງການຂຶ້ນປີໃໝ່.
ຂໍ້ມູນ: ປຶ້ມວັດທະນະທຳລາວ
